İlk 0-2 yaş dönemi, bebeklerin dış dünyayı gözlemleyerek ve dokunarak öğrendikleri kritik bir süreçtir. Bu dönemde uzun süreli ekran maruziyeti, çocukların çevreleriyle etkileşimlerini sınırlayarak bilişsel gelişimlerinde gecikmelere neden olabilir. Dünya Sağlık Örgütü, 1 yaş ve altındaki çocukların ekranlara maruz kalmaması gerektiğini özellikle vurgulamaktadır (Ünal, 2023). Ayrıca, erken yaşta dijital ekranlarla tanışan çocuklarda dil öğrenmede zayıflık, dikkat eksikliği ve sosyal izolasyon gibi sorunlar gözlemlenmiştir (Şerbetçioğlu, 2021).
Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkiler
Uzun süreli ekran kullanımı, çocukların fiziksel sağlıklarını da olumsuz etkileyebilir. Hareketsizlik sonucu obezite, duruş bozuklukları ve uyku problemleri gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Ekran başında fazla zaman geçirmek, çocukların fiziksel aktivitelerden uzaklaşmasına ve buna bağlı sağlık problemlerine yol açabilir (Bektaşoğlu, 2024)
Sosyal ve Duygusal Gelişim Üzerindeki Etkiler
Ekran maruziyeti, çocukların sosyal becerilerini ve duygusal gelişimlerini de etkileyebilir. Erken yaşta aşırı medya kullanımı, ebeveynler ile çocuklar arasındaki sözel iletişimin miktarını ve kalitesini azaltarak duygusal gelişimi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum, çocukların empati kurma yeteneklerini ve sosyal becerilerini zayıflatabilir (Şerbetçioğlu, 2021).
Ebeveynlere Öneriler
Ebeveynlerin, çocuklarının ekran kullanımını kontrol altına almaları büyük önem taşır. İlk 3 yaşta çocukların ekrana maruz kalmaması, 3-6 yaş arasında ise ebeveyn kontrolünde ve sınırlı sürelerde ekran kullanımı önerilmektedir. Ayrıca, çocukların ekran dışında fiziksel ve sosyal aktivitelere yönlendirilmesi, sağlıklı gelişimleri için kritik öneme sahiptir (Ünal, 2023).
Kaynaklar
Bektaşoğlu, A. İ. (2024). Aşırı ekran maruziyeti, çocukların zekâ gelişiminde gerilemeye sebep olabilir.
Şerbetçioğlu, M. B. (2021). Dijital bağımlılık bebeklikte yerleşiyor. Medipol Sağlık Grubu.
Ünal, A. T. (2023). Ekran maruziyeti her geçen gün artıyor! Üsküdar Üniversitesi.
